KCHL voert leeftijd-gerelateerde afkapwaarden voor D-dimeer in
Bij de diagnostiek van trombosebeen/diep veneuze trombose (DVT) en longembolie (PE) wordt er een klinische beslisregel gebruikt om de vooraf kans op een DVT/PE in te schatten. Deze klinische beoordeling levert een (on)waarschijnlijkheidsscore op. Als deze score laag is, kan de D-dimeer bepaling gebruikt worden om een trombosebeen of embolie uit te sluiten. De D-dimeer test is hiervoor zeer geschikt en kent een hele hoge sensitiviteit bij ene vaste afkapwaarde. Dit betekent dat een negatieve uitslag, een DVT/PE uitsluit. Echter, er zijn ook veel vals-positieve uitslagen van licht-verhoogde D-dimeer waarden, waarbij er geen sprake is van een DVT/PE en waarbij er dus veel onnodig vervolgonderzoek wordt gedaan.
Dit komt vooral voor bij oudere patiënten, het is namelijk bekend dat de D-dimeer waarde stijgt met de leeftijd. Dit levert dus waarden boven de 500 ng/mL op, zonder dat er sprake is van een DVT/PE. Het vervolg leidt niet enkel tot onnodige kosten (langere ligduur op de Spoedeisende Hulp, echografie, CT-angiografie), het is ook belastend voor de patiënt.
Nieuwe afkapwaarden
Uit meerdere grote wetenschappelijke studies is een aantal jaren geleden bekend geworden dat de afkapwaarde voor de D-dimeer veilig kan worden verhoogd bij mensen boven de 50 jaar volgens de eenvoudige berekening: < (leeftijd x 10) ng/L. Dit betekend dus bijvoorbeeld voor een 74-jarige patiënt een afkapwaarden van < 740 ng/mL.
Gezien deze nieuwe ontwikkelingen, de kostenbesparing en de patiëntvriendelijkheid, heeft het KCHL besloten om met ingang van 2 oktober 2017 rekening te houden met deze leeftijdsafhankelijkheid. De D-dimeer afkapwaarden zullen boven een leeftijd van 50 jaar in stappen van vijf jaar worden gecorrigeerd, volgens onderstaande tabel. Daarnaast zal er bij een D-dimeer uitslag de volgende tekst worden toegevoegd: Om een DVT/PE uit te sluiten, geldt enkel bij een lage score in een klinische beslisregel bij patiënten > 50 jaar een leeftijdsafhankelijke afkapwaarde van < (leeftijd x 10) ng/mL.
LEEFTIJD (jaar) |
Afkapwaarde D-dimeer (ng/mL) |
< 50 |
< 500 |
51 – 55 |
< 530 |
56 – 60 |
< 580 |
61 – 65 |
< 630 |
66 – 70 |
< 680 |
71 – 75 |
< 730 |
76 – 80 |
< 780 |
81 – 85 |
< 830 |
86 – 90 |
< 880 |
91 – 95 |
< 930 |
96 – 100 |
< 980 |
> 100 |
< 1000 |